Wielki zapomniany. Arcybiskup ormiański Józef Teodorowicz (1864–1938) – wybitny polski kapłan i mąż stanu

Serdecznie zapraszamy na wystawę "Wielki zapomniany. Arcybiskup ormiański Józef Teodorowicz (1864–1938) – wybitny polski kapłan i mąż stanu", którą można oglądać w Czytelni dla dorosłych MBP, ul. Jerozolimska 29. Wystawa jest jednym z elementów obchodów 650-lecia diaspory ormiańskiej w Polsce. Pełen program obchodów dostępny jest w załączniku.

Wystawę można oglądać do 30 czerwca 2017 r.

Wystawa poświęcona jest arcybiskupowi Józefowi Teodorowiczowi – ordynariuszowi archidiecezji lwowskiej obrządku ormiańskiego, który zmarł 79 lat temu – 4 grudnia 1938 roku.

Wystawa ta przywraca pamięć o kapłanie i polityku wielkiego formatu, skazanym na zapomnienie za czasów komunistycznych. Odwołuje się do najważniejszych nurtów jego wszechstronnej działalności. Zwraca uwagę na jego ormiańskie pochodzenie. Jednocześnie pokazuje człowieka, który kandydując do sejmu w 1919 roku, czuje brzemię tego kroku, bo pisze w prywatnej korespondencji: „Przyznasz, że to pasztet nie lada wleźć w taki sejm!”.

Warto zwrócić uwagę na tła plansz – w większości zawierają one litery ormiańskiego alfabetu i unikatowe ornamenty, pochodzące z ormiańskich manuskryptów i kamiennych krzyży – chaczkarów.

Jedna z plansz pokazuje trzy groby arcybiskupa Teodorowicza:

•  na Cmentarzu Obrońców Lwowa, w którym był pochowany w 1938 roku
•  do którego został przeniesiony w 1971 roku
•  na Cmentarzu Obrońców Lwowa, w którym spoczął ponownie 7 czerwca 2011 roku.

Kilka faktów z życia abp. Józefa Teodorowicza:

• Po jego śmierci 4 grudnia 1938 roku, ogłoszona została żałoba narodowa.
• W 1924 został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (Polonia Restituta), był honorowym obywatelem Lwowa i Brzeżan.
• Odważył się głosić w 1917 roku, na forum członek wiedeńskiej Izby Panów, że celem Polaków jest restytucja integralnej Polski.
• Został wybrany na posła Sejmu Ustawodawczego (1919–1922) i wygłosił słynne kazanie w katedrze św. Jana w Warszawie na rozpoczęcie obrad tego Sejmu 9 lutego 1919 roku.
• Na przełomie 1922/23 był senatorem RP do chwili, gdy na polecenie papieża Piusa XI, zrezygnował z mandatu, ale nadal aktywnie działał w ruchu chrześcijańsko-narodowym
• Za PRL został skazany na zapomnienie. Od 1971, kiedy jego szczątki zostały przeniesione do prywatnego grobu na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, jego grób na Cmentarzu Obrońców Lwowa był do 2011 roku pusty.

W zasobach, nad którymi opiekę sprawuje Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich, znajduje się unikatowe, około 200-minutowe nagranie radiowe na płytach decelithowych sprzed II wojny światowej. Jest to pięć kazań wielkopostnych, które abp Józef Teodorowicz głosił w marcu i kwietniu 1938 roku. Zostały one zapisane na wspólczesnie płycie MP3 i wydane razem z publikacją poświęconą abp. Teodorowiczowi.

Biogram abp. Józefa Teodorowicza i kalendarium jego życia: www.dziedzictwo.ormianie.pl oraz www.wiki.ormianie.pl